من قادر نیستم نظر بدهم بنکسی ممکنه کی باشه؛ ولی هر کسی که بقیه می‌گن خوب نقاشی می‌کشه به‌نظر من نمی‌تونه بنکسی باشه.
بنکسی
عاقبت راز بنکسی چه خواهد شد؟!
قهرمان ناشناس و عدالت‌خواهی که برای دفاع از آرمان‌هایش درست در زمان لازم پای دیوارهای بی‌رنگ و خاکستری هرکجای جهان حاضر است و نقش‌های رنگی و معنادار می‌زند اما هرگز رد پایی از خود برجا نمی‌گذارد. او که در تقابل با دنیای مدرن امروزی تمام مناسبات رسمی هنری را به سخره می‌گیرد و ارائه اثر در سادگی خیابان را به تمام زرق‌و‌برق گالری‌های مطرح جهان ترجیح می‌دهد و جهانی را به تصویر می‌کشد که خود پادشاه بی‌چون‌وچرای آن است؛ دنیای رنگارنگی که قلمروش به وسعت تمام دیوارهای جهان است.
بنکسی که در سال ۲۰۰۷ جایزه‌ی هنری برترین بریتانیایی زنده را دریافت کرد،[۱] برای دریافت جایزه‌اش در مراسم حضور نیافت تا ناشناس بماند. همچنین هنگام کاندید شدن فیلمش «خروج از مغازه کادو فروشی»[۲] در اسکار نیز، در مراسم حضور نیافت. حتی افتتاح هتلش در بیت اللحم نتوانست پرده از هویت واقعی وی بردارد. تو گویی جهان می‌خواهد هنوز اسطوره‌ای در میان تاریکی‌ها داشته باشد. هتلی که به گفته خود او بد چشم‌اندازترین هتل جهان است، در مجاورت دیوار حائل توجه جامعه جهانی را به واقعیت‌های تلخ زندگی در پشت دیوار غیرقانونی نژادپرستانه صهیونیستی جلب می‌کند.
شایعات زیادی پیرامون هویت حقیقی بنکسی مطرح است. اخیراً گفته می‌شود دی جی گلدن (کلیفورد جوزف پرایس)[۳] معروف به Goldie در نشست هفتگی برنامه Scroobius Pip`s هنگام صحبت درباره هنر عنوان کرده است: «یکسری حروف را هم که روی یک تی‌شرت چاپ کنید و امضای بنکسی را بر آن بزنید به‌راحتی فروش خواهد رفت؛ البته قصد بی‌احترامی به رابرت را ندارم، چراکه به نظرم او هنرمند باهوشی است که دنیای هنر را زیرورو کرده است.»
شنیدن نام رابرت از جایی توجه شنوندگان را برانگیخت که کریگ ویلیامز[۴] روزنامه‌نگار در سال ۲۰۱۶ مدعی شده بود که رابرت دل ناجا[۵] از گروه موسیقی مسیو اتک[۶] همان بنکسی معروف است. ویلیامز در بررسی‌هایش با دنبال کردن نمایشگاه‌های آثار بنکسی به این نتیجه رسید که تمام آن‌ها قبل یا بعد از اجراهای گروه مسیو اتک بوده است. به‌عنوان‌مثال هم‌زمان با نمایش آثار بنکسی در سال ۲۰۰۳ در استرالیا مسیو اتک نیز تور کنسرتی در این کشور داشته است.
این فرضیه با دانستن این نکته که دل ناجا پیش از ورود به عرصه موسیقی نقاش و گرافیتی آرتیست بوده است و از پیشگامان سبک استنسیل به‌شمار می‌آید که در دهه ۱۹۸۰ باعث ورود فرهنگ گرافیتی به بریستول شده است، تقویت می‌شود. فرضیه‌ای که می‌تواند دل ناجا را که به گفته مجله تخصصی رولینگ استون[۷] از بزرگ‌ترین موسیقی‌دانان معاصر دنیاست، به لقب مهم‌ترین هنرمند تجسمی معاصر نیز برساند.
رابرت پس از بالا گرفتن گمانه‌زنی‌ها حوالی ادعای ویلیامز در یکی از کنسرت‌هایش رو به مردم کرد و گفت: ما همه بنکسی هستیم. جمله‌ای که این ادعا را نه تأیید و نه رد می‌کرد و موضوع را همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی گذاشت.
متهم کیست؟
آیا این حقیقت که گرافیتی در انگلیس و بسیاری از نقاط جهان هنوز جرم تلقی می‌شود می‌تواند دل ناجا را در جایگاه اتهام قرار دهد؟
رابرت دل ناجا با نام هنری 3D متولد 1965 هنرمند، موسیقی‌دان و آهنگساز انگلیسی بزرگ‌شده بریستول است؛ پدر وی مهاجری از ناپل ایتالیاست. وی تاکنون جوایز بسیاری در موسیقی کسب کرده و دو بار تاکنون در فهرست ترانه‌های برتر تمام زمان‌ها قرارگرفته است. مسیو اتک گروهی در موسیقی تریپ هاپ[۸] است که از سال ۱۹۸۹ شروع به کار کرده است.
دل ناجا فعالیت‌های هنری خود را به‌عنوان یک هنرمند گرافیتی آغاز کرد و بعدها به گروه مسیو اتک پیوست. چنانچه گفته شد از او به‌عنوان اولین هنرمند سبک استنسیل در بریستول نام برده می‌شود. وی یکی از طراحان نورپردازی کنسرت‌هاست و تاکنون نمایشگاه‌های بسیاری داشته است که ازجمله می‌توان به نمایشگاه گروهی چیدمانی از نور و مجسمه در سال ۲۰۰۶ در لندن اشاره کرد.
ماجرای لباس جدید پادشاه:
اولین نمایشگاه انفرادی او در سال ۲۰۱۳ در گالری لازاریدس[۹] لندن برگزار شد و بسیاری از آثاری که وی برای گروه موسیقی مسیو اتک تولید کرده بود نیز در میان آثار این نمایشگاه دیده می‌شد.
رابرت دل ناجا در مصاحبه‌ای که در سال ۲۰۱۰ انجام‌شده است بیان کرد: نقاشی برایم کار دشواری است چراکه من کور رنگ هستم؛ روزها اسپری‌هایم را با برچسب نام‌گذاری می‌کنم تا بتوانم تشخیص دهم چه رنگی درون آن‌هاست. این برایم درست مثل داستان لباس جدید پادشاه است؛ چراکه مردم به من می‌گویند این اثر چگونه است و من بر اساس گفته آن‌ها به این نتیجه می‌رسم که نتیجه کارم چطور بوده است…
شباهت‌های فکری با بنکسی:
دل ناجا همواره از منتقدین دولت انگلیس بوده و مواضع ضد سیاست‌های جنگ‌طلبانه و یا تبعیض نژادی خود را رسماً اعلام کرده است. در سال 2003 به‌شدت با جنگ علیه عراق مخالفت کرد و به همکاری با مجله NME برای تبلیغات ضد جنگ پرداخت؛ در سال 2005 کنسرت خیریه‌ای را در بریستول برای کمک به سونامی زدگان برگزار کرد و فعالیت‌هایی در جهت جمع‌آوری کمک‌های مالی برای حمایت از ایده‌های جوانان فلسطینی و سوری انجام داد که همگی تنها بخشی از فعالیت‌های اوست. درست مانند بنکسی که در آثارش مفاهیم ضد جنگ، ضد سرمایه‌داری، ضد فاشیسم و… مطرح‌شده است و به‌نقد طمع، ملال و بیهودگی می‌پردازد.
از سوی دیگر بنکسی نیز فعالیت‌هایی در زمینه موسیقی داشته است؛ ازجمله در آگوست و سپتامبر 2006 او بیش از 500 نسخه از CD های اولین آلبوم پاریس هیلتون به نام پاریس را در چهل‌وهشت فروشگاه مختلف در سراسر بریتانیا با CDهایی که خودش جلد آن‌ها را طراحی کرده بود و حاوی میکس‌هایی از رانجر ماوس بودند تعویض کرده بود؛ همچنین برای هنرمندان دیگری نیز جلد آلبوم طراحی کرده است. علاوه‌براین هر دوی آن‌ها فعالیت‌های خود را از بریستول آغاز کرده‌اند؛ هنرشان شباهت‌های بسیاری دارد؛ هر دو اگرچه شایعات را رد کرده‌اند اما هرگز وجود ارتباط دوستی را رد نکرده‌اند؛ هر دو با Geoff Barrow همکاری و رابطه خوبی دارند و هر دو در نقشه مشترکی از جغرافیای جهان اقدام به اجرای آثار خود کرده‌اند.
سوابق دیگر:
در اینجا مایلم بنکسی سلطان هنر خیابانی را مونالیزای دوران معاصر نام نهم چراکه همواره شایعات زیادی در پی کشف راز هویت این هنرمند مطرح بوده است؛ برای مثال در سال ۲۰۰۴ به دنبال انتشار عکسی که به بنکسی منتسب شد فردی به نام رابین بنکس یا رابین گانینگهام[۱۰] تبدیل به سوژه حل این معما شد.
این عکس توسط عابری در هنگام اجرای پروژه تصادم فرهنگ‌ها در سال 2007 گرفته شده بود و پرونده‌ای را در سایت BBC به راه انداخت. گانینگهام مردی بود متولد 28 ژوئیه 1973 که در آکادمی کاتدرال اسکول[۱۱] بریستول تحصیل کرده بود. این آکادمی به‌طور تخصصی به تدریس موسیقی می‌پردازد. او در آپارتمانی در لندن واقع در خیابان هکنی زندگی می‌کرد؛ یعنی درست در جایی که بسیاری از مهم‌ترین آثار بنکسی در حوالی‌اش اجرا شده‌اند. همچنین همخانه او جیمی استون در کمپانی موسیقی‌ای کار می‌کرد که از تصویرسازی‌های بنکسی در طراحی جلد آلبوم‌های موسیقی‌اش استفاده می‌کرد.
این حدس توسط پژوهشگران دانشگاه کوئین مریلند با استفاده از تکنیک آماری هویت‌یابی مبتنی بر مکان یا Geographical Profiling تأیید شد.
این ادعا برای چندمین بار در سال ۲۰۰۹ توسط نشریه میل آن ساندی[۱۲] دوباره مطرح و در پی آن در بسیاری از نشریات دیگر ازجمله تایمز و ایونینگ استاندارد هم پیگیری شد. اما بنکسی هرگز این ادعا را رد یا تأیید نکرد. اگرچه وکلای وی پس از اطلاع از محتوای این تحقیقات انتشار عمومی آن را برای مدتی به تعویق انداختند.
همچنین در اکتبر ۲۰۱۴ نیز گزارشی مبنی بر دستگیری بنکسی در واتفورد انگلستان توسط پلیس منتشر شد که مردی به نام پل هارنر ۳۵ ساله را با تصور اینکه بنکسی ست دستگیر کرده بودند که به دنبال رد ادعا فرد مذکور آزاد شد.
مدتی پیش نیز در سال ۲۰۱۷ زنی اسرائیلی با انتشار فیلمی در یک مرکز تجاری نزدیک تلاویو ادعا کرده بود بنکس را درحالی‌که قصد داشته است یکی از آثارش را روی دیوار این مرکز اجرا کند، ملاقات کرده است.
در این میان سالمون هاتسون از گاردین آنلمیتد از معدود کسانی ست که شخصاً با بنکسی مصاحبه کرده است؛ وی ظاهر او را ترکیبی از جیمی نیل و مایک اسکینز (رپر انگلیسی) توصیف می‌کند. مردی جوان با شلوار جین و دندانی نقره که از زنجیر و گوشواره استفاده می‌کند.
حال باید دید کی و کجا، بر کدام ادعای مطرح‌شده درباره این اسطوره‌ی هنر خیابانی و بلکه هنر معاصر مهر تأیید خواهد خورد؟
پانوشت‌ها
[۱]. Greatest living Britain
[۲]. Exit Through the gift shop
[۳]. Clifford Joseph Price
[۴]. Craig Williams
[۵]. Robert Del Naja
[۶]. Massive Attack
[۷]. Rolling Stone
[۸]. Trip Hop
[۹]. lazarides gallery
[۱۰]. Robin Gunningham
[۱۱]. Public Bristol Cathedral School
[۱۲]. Mail on Sunday
منابع
- http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/music/news/banksy-robert-del-naja-massive-attack-art-who-is-he-identity-real-name-graffiti-music-similarities-a7805741.html
- http://www.bristolpost.co.uk/news/bristol-news/banksy-spanish-strip-club-little-55031
- http://www.dailymail.co.uk/news/article-3769115/Is-real-face-Banksy-Massive-Attack-member-named-shadowy-graffiti-artist-investigator.html
- http://time.com/4477257/banksy-robert-del-naja-massive-attack/
- http://www.nme.com/blogs/nme-blogs/are-massive-attack-are-actually-banksy-3699
- https://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Del_Naja
- http://www.rollingstone.com/music/news/thom-yorke-and-massive-attacks-robert-del-naja-score-british-tax-documentary-20130516
- http://www.independent.co.uk/news/people/banksy-arrest-hoax-internet-duped-by-fake-report-claiming-that-the-street-artists-identity-has-been-9806157.html